Retina Dekolmanı
Retina Dekolmanı (RD) Nedir?
Retina gözün iç ve arka bölümünü kaplayarak, gözün optik ortamlarında başlayan görme işlevini kendisinde gerçekleştiren ve görüntü uyaranlarını görme siniri aracılığıyla beyne ileten tabakadır (ağ tabaka).
‘Retina dekolmanı’,retinanın en dış katı olan retina pigment epiteli (RPE) ile fotoreseptör (ışığa hassas) katları arasında sıvı birikerek, nörosensoryel retinanın yani sinir-duyu katmanının RPE den ayrılmasıdır. Dekole (ayrılmış) retina bölgesinde görme fonksiyonunun kaybı, tam görme kaybına kadar ilerleyebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Retina dekolmanı gelişen hastalar başlangıçta ışık çakmaları, oval-yuvarlak şekiller ve örümcek ağı şeklinde görüntüler görme, siyah veya kırmızı renkte yağan noktalar ve nihayet dekole yani ayrılmış retina bölgesine uyan görme alanı kaybı tarif ederler.Dekole (ayrılmış) olan retina bölgesinde retina hücreleri işlev yapamayacağından görme işlevi gerçekleşmez. Dekole yani ayrılmış alanın genişliği büyüdükçe hastada görme kaybı artacaktır. Özellikle sarı nokta denilen keskin görmeyi sağlayan makula bölgesi ayrıldığında görme düzeyi oldukça azalmaktadır. Retina dekolmanı görülme oranı yaklaşık olarak 1/10.000 bildirilmektedir. Dekolmanın tipine, yerine ve süresine göre belirtilerin şiddeti farklılaşabilir.
Retina Dekolmanının Farklı Tipleri Nelerdir?
Retina dekolmanının üç tipi vardır:
- Regmatojen (yırtıklı) RD,
- Traksiyonel (çekintili) RD
- Eksudatif (seröz) RD.
I. Yırtıklı retina dekolmanı: En sık karşılaşılan retina dekolmanıdır. Işık çakması ve uçuşan cisimler gören hastalarda oluşan retina dekolmanlarında yaklaşık % 15 oranında retina yırtığı vardır ve böyle şikayete neden olan gözlerde retina yırtıklarının retina dekolmanına yol açma oranı % 33-55 tir.
Olguların % 40 ı hastada hiçbir belirti olmaksızın, dekolmana bağlı görme alanı kaybı ile ortaya çıkar. Vitreus tabakasının bozulmasının esas işaretleri ışık çakmaları ve sinek uçuşmalarıdır. İleri yaş, yüksek myopi varlığı, göze alınan darbeler sonrasında vitreus tabakasında bozulmalar meydana gelebilir. Yapısı bozulan vitreus tabakası kendi içinde büzüşerek göz küresinin ortasına doğru toplanmakta ve bu esnada yapışık olduğu retina tabakasını gerdirerek retina tabakasını parçalayarak yırtmaktadır. Oluşan retina yırtığından retina altına sıvı birikimi olmakta ve retina tabakası ayrılarak retina dekolmanı gelişmektedir.
Retina yırtığı oluşumunda vitreus tabakası bozulmasının yanı sıra doğumsal retina incelmeleri önemli yer tutmaktadır. Toplumda retina incelmesi (dejeneresansı) yaklaşık %8 oranında görülmekte ve bu kişilerde ömür boyu yaklaşık %1-2 oranında retina dekolmanı gelişmektedir.
II.Traksiyonel (çekintili) RD: Çekintili retina dekolmanında retina tabakası üzerinde oluşan kalın ve gergin bantlar nedeniyle retina tabakası ayrılmaktadır. En sık olarak ileri evre diabetik retinopatisi olan şeker hastalarında görülür. Kalın bantların yerinden ayırdığı retina tabakasında şiddetli çekintiye bağlı olarak ilave retina yırtıkları gelişebilir. Çekintili retina dekolmanı ayrıca prematür retinopatili bebeklerde, delici göz yaralanmalarında, geçirilmiş retina dekolman cerrahisi sonrasında (proliferatif vitreoretinopati) görülmektedir.
III.Eksudatif (seröz) RD: Sıvı birikimine bağlı gelişen retina dekolmanlarında ise enflamasyon, damarsal hastalık, tümöral durumlar, gebelik, yüksek hipertansiyon nedenler arasında sayılabilinir.
Yırtıklı Retina Dekolmanı Kimler için Risklidir?
Miyopi, diğer gözde retina dekolmanı olması (RD larının % 10- 20 si iki taraflıdır), aile öyküsü, hastanın yaşı, travma öyküsü, serum kortizol düzeyinin düştüğü bahar ve yaz ayları, miyotik (göz bebeği daraltan damla) kullanımı,katarakt ameliyatı geçirmiş olmak, YAG lazer kapsülotomi uygulanması(katarakt sonrası zarın kesifleşmesi için yapılır), gibi risk faktörleri bilinmektedir.
Koruyucu tedaviye karar vermede çevresel retina defekt veya dejeneresanslarının tipi kadar, risk faktörlerinin varlığı ve lezyonun hastada belirti verip vermemesinin de önemi büyüktü
Nasıl Tedavi Edilir?
Regmatojen (yırtıklı) retina dekolmanlarında cerrahi yöntemler uygulanır. Bunlar dıştan kalıcı veya geçici bir materyelle skleraya bası, lazer, krio veya diyatermi kullanılarak yırtığın kapatılması, göz içi tamponad (pnömatik retinopeksi) ve vitrektomi ameliyatlarıdır.
Vitrektomi
Traksiyonel (çekintili) retina dekolmanlarında tedavi yine cerrahidir. Vitrektomi ve membranektomi, göz içi tamponadlar (hava, silikon yağı ve genleşebilen gazlar gibi), sklera basısı ve endolaser uygulamasını kapsar.
Eksudatif (seröz) retina dekolmanlarının tedavisinde nedene yönelik uygulamalar, kortikosteroid ve radyasyon tedavisi, laser ve krioterapi yapılır
Retina dekolmanı için koruyucu tedavi var mıdır?
Özellikle sinek uçuşması ve ışık çakması ile belirti verebilen retina yırtığı mevcudiyetinde ve bazı doğumsal retina incelme alanlarına günümüzde standart olarak lazer tedavisi uygulanmaktadır. Retina yırtığı varlığında uygulanan lazer tedavisi ile yırtık sınırları lazer ile çevrelenmekte ve yırtığın ilerleyerek retina dekolmanına dönüşmesi önlenmektedir. Böylece takiben gerekecek olan cerrahi müdahale de önlenecekdir. Lazer tedavisinin bu açılardan etkinliği ve koruyuculuğu çok tatminkardır. Ayrıca doğumsal retina incelmelerine yapılan lazer tedavisi ile ileride oluşabilecek retina yırtıklarının tehlikeli boyuta gelmesi çok önceden engellenmiş olacaktır.
