Vertigo ve Denge Bozuklukları Tanı ve Tedavi Merkezi

Vertigo, (Latince dönmek) hareket duygusunun yitirilmesi ve baş dönmesi demektir. Vertigo, her hasta tarafından farklı tarif edilir; etraf dönüyor, başımı tutamıyorum, yer ayağımın altından kayıyor, yürürken bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalıyor, gözlerim kararıyor şeklinde tarif edilebilir. Vertigo bir hastalık değildir, bir hastalığın belirtisidir.

Denge Sistemi

Dengenin sağlanması çok fazla sistemin rol oynadığı bir durumdur. İç kulak, gözler ve iskelet-kas sistemi bu sistemin birer elemanlarıdır. Bu organlardan gelen bilgiler beyin ve beyinciğe iletilir. İç kulakta 3 tane yarım daire kanalı ve iki tane kesecik mevcuttur. Bu kanallarda hareket eden sıvı sayesinde 3 boyutlu düzlemde uzaydaki konumumuz beyine iletilmektedir.

Bu 3 sistemi (kulak, göz, kas-iskelet) etkileyen bir hastalık durumunda, baş dönmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmelerinde çınlama, işitme azlığı, kulakta basınç ve dolgunluk hissi, kulak akıntısı saptana bilinir. Ancak birçok hastada sadece baş dönmesi mevcuttur.

Vertigo Nedenleri

Vertigo sebeplerini iki bölüme ayırarak inceleyebiliriz.

Periferik vertigo: Vertigonun sebebi iç kulak kaynaklıdır:

• Pozisyona bağlı baş dönmesi (BPPV olarak kısaltılır): En sık kulak kaynaklı baş dönmesidir. Toplumda 100.000’de 17 sıklığındadır. Baş dönmesi kısa sürelidir (1 dakikadan az) ve baş hareketleri ile ortaya çıkar. Yarım daire kanallarında hareket eden kristallere bağlı olduğu düşünülmektedir. Tanısı ENG eşliğinde yapılan manevra (DixHall-Pike) ile konulur ve tedaviside. yine manevra ile (Epley, semont ve barbekü) kristalleri iç kulakta bulunan cebe hapsetmektir.
• Vestibüler norinit: ÜSYE (üst solunum yolu enfeksiyonları) sonrası iç kulak tutulumu.
• Meniere Hastalığı: İşitme kaybı, kulakta çınlama ve dolgunluk hissi, 24 saate kadar sürebilen baş dönmesi ataklarının eşlik ettiği iç kulaktaki sıvıların basıncının yüksek olması durumudur. Stres ve tuz tüketimi suçlanmaktadır.
• Kronik orta kulak iltihaplarının iç kulağa yayılması (labirentit).
• İç kulakta veya iç kulak sinirindeki tümöral hastalıklar.

Santral Vertigo

Beyinde bulunan denge merkezlerini etkileyen nörolojik durumularda oluşan vertigodur. Baş dönmesine şuur kaybı, çift görme, konuşma bozuklukları ve felç gibi semptomlar eşlik edebilir. Ayrıca boyun problemleri ve sistemik hastalıklarda da vertigo görülebilinir.

Vertigoda Tanı Nasıl Konulur

Öncelikle KBB hekimi tarafından fizik muayene ile her iki kulak zarı olası bir delik açısından değerlendirilir. Kulak zarlarında bir problem yoksa iç kulağın değerlendirilmesi için bazı testlerin yapılması gerekmektedir. İşitme problemi varsa odyometri (işitme testi) ve stapes refleks testi, dolgunluk hissi varsa timpanometri (orta kulak basınç testi) yapılmalıdır. İç kulaktaki patolojileri saptamak içinde mutlaka ENG (Elektronistagmografi) uygulanmalıdır.

Elektronistagmografi (ENG)

Göz küresi etrafına elektrotlar yapıştırılarak korneoretinal potansiyellerin farkının kaydedilmesi esasına dayanmaktadır. Hasta karanlık bir ortamda sedyeye alınır ve göz etrafına elektrotlar yapıştırılır. Hastaya gözlük takıldıktan sonra sedyede hasta oturtularak bazı baş pozisyonları verilerek göz hareketleri incelenir. Aynı hareketler hasta sedyede yatırıldıktan sonra da yapılır ve yine göz hareketleri kaydedilir. Gözlerdeki kaymalar (nistagmus) incelenerek kulak ile ilgili patolojiler saptanmaya çalışılır.

Vertigoda Tedavi

Vertigo sadece bir bulgu olduğunda öncelikkle altta yatan hastalık tedavi edilmelidir. Eğer iç kulaktaki kristallerle ilgili problem saptanırsa (BPPV) bu kristaller uygun manevralarla cebe hapsedilmelidir. Eğer baş dönmesi Meniere hastalığına bağlı ise tuz kısıtlaması ile verilecek ilaçlar ile baş dönmesi atağı geçirme sıklığını azaltmaya çalışmak gerekmektedir.